آدنوویروس انسانی (Adenoviral Conjunctivitis)

ویروسی بسیار مسری است که همه بافت‌های مخاطی، از جمله سطح چشم را درگیر می‌کند و شایع‌ترین عامل کنژنکتیویت عفونی (قرمزی چشم) در جهان است.

آدنوویروس انسانی (Adenoviral Conjunctivitis)

 

 ویروسی بسیار مسری است که همه بافت‌های مخاطی، از جمله سطح چشم را درگیر می‌کند و شایع‌ترین عامل کنژنکتیویت عفونی (قرمزی چشم) در جهان است.

·  انتقال از طریق دست به چشم، مخصوصا در محیط‌های بسته مثل مدارس و بیمارستان‌ها باعث اپیدمی می‌شود.

·  شایع‌ترین و شدیدترین شکل چشمی این عفونت، کراتوکنژنکتیویت اپیدمیک  (EKC) است که معمولاً توسط گروه D آدنوویروس‌ها (شماره‌های 8، 19 و 37) ایجاد می‌شود.

·  بیماری ابتدا معمولاً یک چشم را درگیر می‌کند و بعد از چند روز، چشم دیگر نیز به شکل خفیف‌تر ممکن است گرفتار شود.

·  علائم شاخص: اشک‌ریزی، احساس جسم خارجی، خارش، درد و حساسیت به نور.

·  عوارض خاص: ایجاد نقاط کدر در قرنیه (اپاسیتی نومولار)، تاری و حلقه نور که ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها باقی بمانند.

·  پاسخ ایمنی چشم به ویروس، شامل ترشح سایتوکاین‌ها مثل IL-8 و سایر پروتئین‌های التهابی است که می‌تواند شدت بیماری را تعیین کند.

 علایم بالینی :

·  بیمار به‌طور ناگهانی احساس جسم خارجی در چشم پیدا می‌کند.

·  چشم بیمار قرمز می‌شود و عروق سطحی چشم پررنگ‌تر دیده می‌شوند.

·  بیمار از سوزش و خارش چشم شکایت دارد.

·  اشکریزش (watery discharge) افزایش می‌یابد و معمولاً ترشح آبکی یا موکویید دیده می‌شود.

·  بیمار به نور حساس می‌شود (فتوفوبی).

·  در اغلب موارد در ملتحمه فولیکول‌های برجسته مشاهده می‌شوند.

·  پزشک در معاینه می‌تواند تورم (chemosis) و اِدم ملتحمه را مشاهده کند.

·  درگیری لنف ناحیه پیش‌گوشی (preauricular lymphadenopathy) شایع است و گره لنفاوی معمولاً دردناک می‌شود.

·  گاه در معاینه غشا یا پسودوغشا روی سطح پلکی دیده می‌شود.

·  در موارد شدید، پزشک می‌تواند افت دید و اینفیلتراهای زیر اپی‌تلیال قرنیه را مشاهده کند.

·  در شرح‌حال، معمولاً بیمار به عفونت دستگاه تنفسی فوقانی اخیر یا تماس با فرد بیمار اشاره می‌کند.

StatPearls, Viral Conjunctivitis, 2024

درمان آدنوویروس چشمی

  1. درمان حمایتی و علامتی

    • استفاده از اشک مصنوعی (4 تا 10 بار در روز یا بیشتر با نوع بدون مواد نگهدارنده) برای کاهش سوزش و خشکی  

    

    • کمپرس سرد برای کاهش التهاب و احساس ناراحتی

    • اجتناب از استفاده از لنز تماسی تا بهبود کامل علائم

    • توصیه به شستشوی مکرر دست‌ها، عدم تماس دست با چشم و عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی (حوله، ملحفه)

  2. پیشگیری از انتقال

    • تأکید جدی بر رعایت بهداشت فردی

    • ایزوله کردن بیمار (توصیه به عدم حضور در مدرسه یا محل کار تا فروکش علائم)

  3. در موارد خاص:

    • برداشتن غشا/پسودوغشا (در صورت وجود) در محیط تمیز و تحت بی‌حسی موضعی برای جلوگیری از اسکار

    • استفاده از کورتیکواستروئید موضعی: فقط در موارد شدید با کاهش دید ناشی از اینفیلترا یا فتووفوبی قابل توجه و صرفاً تحت نظر چشم‌پزشک؛ زیرا مصرف استروئید موجب افزایش طول مدت دفع ویروس می‌شود.

  4. آنتی‌بیوتیک‌های چشمی توصیه نمی‌شوند؛ مگر برای پیشگیری یا درمان سوپرانفکشن باکتریایی.

 

·  O’Brien TP, Jeng BH. Viral Conjunctivitis. StatPearls [Internet]. 2024.

· “Treatment / Management”

 

 

پیش‌آگهی (Prognosis)

  • اکثر موارد آدنوویروس چشمی خودبه‌خود و بدون عارضه بهبود می‌یابند.

  • دوره بهبود اغلب ۱۴ تا ۳۰ روز (۲ تا ۴ هفته) طول می‌کشد.

  • در موارد نادر، عفونت مزمن یا عوارض مثل کراتیت نقطه‌ای، سوپرانفکشن باکتریایی، اسکار ملتحمه و زخم قرنیه ممکن است رخ دهد.

  • برخی بیماران ممکن است تا مدتی دچار فتوفوبی (حساسیت غیرطبیعی به نور )، کاهش دید یا glare شوند.

  • عوارض جدی (مانند زخم قرنیه یا عفونت‌های مزمن) نادرند اما نیاز به پیگیری با چشم‌پزشک دارند.

آموزش بیمار (Patient Education)

  • تأکید بر سرایت‌پذیری بالا:بیماران باید بدانند این عفونت بسیار مسری است و لازم است رعایت کامل بهداشت دست (شستشوی مکرر دست‌ها)، عدم تماس با چشم، و خودداری از استفاده‌ی مشترک از حوله و وسایل شخصی رعایت شود.

  • ایزوله‌سازی و جلوگیری از انتشار:بیماران باید هنگام وجود علائم از حضور در مدرسه، محل کار یا اماکن عمومی خودداری کنند تا علایم کاملاً رفع شود.

  • تمام بیماران، بویژه کودکان، باید از پوشیدن لنز تماسی تا رفع کامل علایم خودداری کنند.

  • آموزش والدین، معلمان و تیم درمان:آگاهی‌بخشی درباره نحوه سرایت و اهمیت جداسازی فرد مبتلا در مدرسه و محیط‌های گروهی بسیار مهم است.

  • محیط‌های درمانی:بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها باید بیماران مشکوک را در فضایی مجزا و با رعایت تدابیر ایمنی (مثل شستشوی دست و عدم دست‌دادن) معاینه و ترخیص نمایند.

  • بازگشت به پزشک:توصیه به مراجعه مجدد در صورت تداوم علایم بیش از ۴ هفته یا بروز مشکلاتی مانند کاهش دید و درد.

رفرنس:

 

O’Brien TP, Jeng BH. Viral Conjunctivitis. StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing; 2024 Jan–.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470271/

 

تاریخ درج: 1404/5/9

ارسال نظر 
نام شما :
آدرس ایمیل :
متن پیام  :

    		تصویر امنیتی