تأثیرات بلندمدت کووید-۱۹ بر سطح چشم

نویسنده: لیندا چارترز

یک تیم تحقیقاتی از کشور ترکیه به سرپرستی دکتر اوغوزهان کلیچارسـلان (FEBO, FICO) گزارش کردند که بیماری کووید-۱۹ بر مورفولوژی سلول‌های اندوتلیال قرنیه در بیماران دارای علائم چشمی اثرگذار بوده است. دکتر کلیچارسـلان عضو دپارتمان چشم‌پزشکی، بیمارستان دولتی آینجیک، سینوپ، ترکیه است.

در این مطالعه، محققان به بررسی اثرات بلندمدت ویروس کرونا بر مورفولوژی سلول‌های اندوتلیال قرنیه در بیمارانی پرداختند که علائم چشمی داشتند، تا میزان درگیری قرنیه در بیماران بهبود یافته از بیماری را ارزیابی کنند.

مطالعه شامل دو گروه بود:

• گروه کووید-۱۹: بیمارانی که در دانشکده پزشکی دانشگاه استانبول سرراپاشا با تشخیص قطعی آلودگی به SARS-CoV-2 و علائم تحریکی چشمی تحت درمان قرار گرفته بودند.

• گروه کنترل: افرادی همسان از نظر سن و جنس که هیچگونه بیماری چشمی نداشتند.

محققان، ۱۵۶ روز پس از تشخیص کووید-۱۹، با بهره‌گیری از میکروسکوپ اسپکولار بدون تماس و با استفاده از روش “سنتر”، چگالی سلول‌های اندوتلیال (ECD)، شش‌ضلعی بودن سلول‌ها (HEX)، ضریب تغییرات، و ضخامت مرکزی قرنیه را اندازه‌گیری کردند.

نتایج میکروسکوپی

در مجموع ۵۴ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ با علائم چشمی و ۷۲ نفر در گروه کنترل وارد مطالعه شدند.

اسپکولار میکروسکوپی نشان داد که علائم چشمی بیماران کووید-۱۹ شامل هایپرمیا ملتحمه (قرمزی چشم)، احساس جسم خارجی، اشک‌ریزش، ترشح چشمی و کموزیس بوده است. میانگین چگالی سلول‌های اندوتلیال (ECD) در گروه کووید-۱۹ برابر ۲۷۷۰ سلول بر میلی‌متر مربع و در گروه کنترل ۲۸۹۷ سلول بر میلی‌متر مربع بود؛ میانگین شش‌ضلعی بودن (HEX) در گروه بیماران ۴۶.۵۲ و در گروه کنترل ۵۸.۲۲±۱۳.۹۴ بود.

بیماران بهبود یافته از کووید-۱۹ به طور معناداری ECD و HEX پایین‌تری در مقایسه با گروه کنترل داشتند (به ترتیب p = 0.003 و p< 0.001).

نتیجه‌گیری

کلیچارسـلان و همکارانش نتیجه‌گیری کردند:

«کووید-۱۹ می‌تواند باعث تغییرات بلندمدت در سلول‌های اندوتلیال قرنیه شود و موجب کاهش چگالی و شش‌ضلعی بودن سلول‌های اندوتلیال گردد. تحقیقات آینده باید بر پیامدهای بلندمدت کووید-۱۹ بر سلامت قرنیه و دید متمرکز باشد.»

منبع:

Kılıçarslan O, Yılmaz Çebi A, Doğan C, Arslan OS. بررسی پارامترهای اندوتلیال قرنیه در بیماران کووید-۱۹ با علائم سطح چشم. Cornea 2024;43:1124-1127; DOI: 10.1097/ICO.0000000000003552